Αξιότιμε κ. Υπουργέ
Κυρία Γενική Γραμματέα Ισότητας των Φύλων
Κυρίες Βουλευτές
Κυρίες και Κύριοι
Το Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας σας καλωσορίζει στην πρώτη συνάντηση των φορέων που στο τέλος της σημερινής μέρας θα αποτελέσουν το Δίκτυο φορέων, οργανώσεων και προσωπικοτήτων για την ίση συμμετοχή των γυναικών στις πολιτικές διαδικασίες και στα κέντρα λήψης αποφάσεων, το Δίκτυο με το όνομα «Ελένη Σκούρα».
Επιλέξαμε την παρούσα ιστορική συγκυρία, κατά την οποία επιρρίπτεται στην πολιτική, στους πολιτικούς και τις επιλογές τους η βασική ευθύνη για τη σύγχρονη οικονομική, κοινωνική αλλά και ηθική κρίση να μιλήσουμε ξανά για ενασχόληση με την πολιτική. Με πεποίθηση ότι η πολιτική δεν είναι συνώνυμο της αμαρτίας και όσοι ασχολούνται με την πολιτική δεν είναι συνέταιροι της διαφθοράς, ανοίγουμε σήμερα το διάλογο για τη διεκδίκηση της ίσης και ισότιμης συμμετοχής των γυναικών σε θέσεις πολιτικής ευθύνης στο ελληνικό και ευρωπαϊκό κοινοβούλιο. Σε μια τέτοια περίοδο, εκμεταλλευόμενοι τις δυνατότητες που μας παρέχονται από τη χρήση συγχρηματοδοτούμενων ευρωπαϊκών εργαλείων, αποφασίσαμε ότι πρέπει να ενώσουμε τις δυνάμεις μας.
Επιλέξαμε να δικτυώσουμε όσους φορείς, οργανώσεις και προσωπικότητες συμφωνούν με την αρχή ότι η αύξηση της συμμετοχής των γυναικών στην πολιτική ζωή και η μεγαλύτερη αντιπροσώπευσή τους στα Κέντρα Λήψης Πολιτικών Αποφάσεων επιβάλλεται για λόγους αξιοπιστίας του πολιτικού συστήματος. Αξιοποιείται, έτσι, το σύνολο της κοινωνικής εμπειρίας που συνιστά το σημαντικότερο ίσως μέσο ενίσχυσης της δημοκρατικής διακυβέρνησης.
Επιλέξαμε να οργανώσουμε τον ιστό πάνω στον οποίο θα κατατεθεί η σκέψη, η εμπειρία και η δύναμη των φορέων, οργανώσεων και προσωπικοτήτων που πιστεύουν ότι η ίση και ισότιμη συμμετοχή των γυναικών στα κέντρα λήψης πολιτικών αποφάσεων δεν αποτελεί πλέον ευκαιριακή ή απλώς επικοινωνιακή προτεραιότητα, αλλά συνιστά κοινωνική επιταγή, που θα πρέπει να διέπεται από το κριτήριο της κοινωνικής προσφοράς και της αξιοκρατίας, ιδιαίτερα σε μια τόσο δύσκολη οικονομικοκοινωνική συγκυρία, όπως η σύγχρονη.
Επιλέξαμε να ονομάσουμε το Δίκτυο με το όνομα της πρώτης ελληνίδας βουλευτού, της Ελένης Σκούρα.
Η Ελένη Σκούρα, το γένος Παπαχρήστου, γεννήθηκε το 1896 στο Βόλο. ΄Ελαβε το πτυχίο της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, στην οποία δικηγορώντας έζησε την υπόλοιπη ζωή της. Ανέπτυξε πλούσια κοινωνική και πατριωτική δράση κατά τον ελληνοϊταλικό πόλεμο και την Κατοχή. Συνελήφθη από τους Γερμανούς για την αντιστασιακή της δράση και φυλακίστηκε. Τιμήθηκε με το στρατιωτικό μετάλλιο Εξαιρέτων Πράξεων και με τον Ταξιάρχη του Βασιλικού Τάγματος Ευποιίας. Τον Ιανουάριο του 1953 εκλέχτηκε «βουλευτίς», εκπροσωπώντας 46.560 Θεσσαλονικείς. Ανέπτυξε έντονη κοινοβουλευτική δράση στους τομείς των κοινωνικών και γυναικείων θεμάτων. Παρέμεινε βουλευτής μέχρι το 1956. Η Ελένη Σκούρα δεν έλαβε καμία σύνταξη, ούτε βουλευτική, ούτε τιμητική για την πατριωτική της δράση. Δεν απέκτησε περιουσία από την ενασχόλησή της με τα κοινωνικά και πατριωτικά ζητήματα, παρά πούλησε τα παράσημά της για να ζήσει τα τελευταία της χρόνια στο Χαρίσειο Γηροκομείο Θεσσαλονίκης. Πέθανε πριν 22 χρόνια ακριβώς, στις 4 Φεβρουαρίου 1991. Η Ελένη Σκούρα δεν ετάφη με δημόσια δαπάνη.
Επιλέξαμε, λοιπόν, να τιμήσουμε το Δίκτυό μας με το όνομά της και ταυτόχρονα να τιμήσουμε τη Σκούρα.
Κυρίες και κύριοι,
Η ισόρροπη συμμετοχή των γυναικών και των ανδρών στην πολιτική συνδέεται άμεσα με την εμβάθυνση της δημοκρατίας, τη δικαιότερη εκπροσώπηση μιας κοινωνίας και την ενσωμάτωση γνώσεων, αξιών και εμπειριών που η γυναικεία φύση αλλά και ο ρόλος της εμπεριέχει.
Είναι ένα ζήτημα που υπερβαίνει κάθε έννοια κομματικής ή άλλης αγκύλωσης. Είναι, επίσης, μια διαρκής προσπάθεια που δε σημαίνει ότι φιλοδοξούμε να την τελειώσουμε. Έχουμε πλήρη συναίσθηση ότι μπορούμε να συνεχίσουμε μόνο την προσπάθεια αυτών που την ξεκίνησαν, ώστε να βρουν το δικό μας κόπο εκείνοι που θα ‘ρθουν. Με αυτήν την έννοια είμαστε εδώ σήμερα: της συνέχειας της προσπάθειας.
Το γεγονός ότι σε καμιά χώρα δεν έχει λυθεί το πρόβλημα της ισότιμης συμμετοχής γυναικών και ανδρών στα κέντρα λήψης πολιτικών αποφάσεων, πρέπει να μας προβληματίσει: γιατί άλλες χώρες αν και εφάρμοσαν νωρίτερα πολιτικές ισόρροπης συμμετοχής γυναικών και ανδρών στην πολιτική δεν κατάφεραν να λύσουν το πρόβλημα;
Μοιράζομαι μαζί σας μια μόνο σκέψη: Δεν μπορούμε να αναζητούμε γυναίκες στα κέντρα λήψης των αποφάσεων όταν αυτές δεν μπορούν να βγουν στην αγορά εργασίας και να εξελιχτούν, όταν δεν μπορούν να βγουν στην αγορά μόνο με το πτυχίο τους και κυρίως όταν δεν μπορούν να εναρμονίσουν την επαγγελματική με την οικογενειακή τους ζωή.
Γνωρίζουμε ότι το θέμα της ισότητας είναι ζήτημα κοινωνικό, οικονομικό, αναπτυξιακό, αλλά κυρίως πολιτικό. Γιατί η πολιτική είναι η σύνθεση της κοινωνικής, οικονομικής και αναπτυξιακής πραγματικότητας, την οποία πραγματικότητα η πολιτική επιχειρεί να επηρεάσει.
Στο σημείο αυτό θέλω να επισημάνω την ευθύνη που έχουν τα πολιτικά κόμματα για την προώθηση της ισότητας των φύλων σε θέσεις πολιτικής ευθύνης και εκπροσώπησης. Δεν αρκεί να την εμπεριέχουν στα προγράμματα και να τη προτάσσουν στη δράση τους. Οφείλουν να προωθούν τις γυναίκες στα κέντρα λήψης των αποφάσεων στο εσωτερικό τους. Όχι για να καλύψουν έναν αριθμό που επιβάλλεται από επικοινωνιακούς ή δήθεν ηθικούς λόγους. Τα κόμματα πρέπει να δώσουν τον αέρα στη γυναικεία συμμετοχή, ώστε αυτή να ξεθαρρέψει.
Τίθεται φυσικά και το ερώτημα: μήπως οι γυναίκες δε θέλουν; Μήπως δεν αντέχουν να επωμιστούν κι αυτό το βάρος; Ατομική η απάντηση για κάθε μια από μας. Θέλω όμως από αυτό το βήμα και με την ευκαιρία που μας δίνει το πρόγραμμα που σήμερα ξεκινούμε, να καλέσω τις γυναίκες, που θέλουν και μπορούν να κάνουν περισσότερα για το σύνολο των γυναικών αλλά και όλης της κοινωνίας, να το κάνουν ακόμη και με προσωπικό κόστος.
Γιατί το ζήτημα δεν είναι αν είναι άνδρας ή γυναίκα πολιτικός σε μια θέση. Το θέμα είναι αν υπάρχει η κρίσιμη μάζα των γυναικών να αλλάξει τα δεδομένα. Χρειαζόμαστε αυτήν την κρίσιμη μάζα που δίνει τη δυνατότητα στις γυναίκες να παίξουν διαπραγματευτικό ρόλο με βάση τα διαφορετικά τους βιώματα και τις διαφορετικές τους ανάγκες. Αυτήν την κρίσιμη μάζα των γυναικών θα προσπαθήσουμε να διαμορφώσουμε και να τη μεταφέρουμε σε ανώτερα επίπεδα εθνικής κι ευρωπαϊκής πολιτικής. Η μαζική είσοδος των γυναικών στην πολιτική και η ισόρροπη συμμετοχή των φύλων είναι κατά την άποψή μου η μοναδική ελπίδα για εξανθρωπισμό της πολιτικής. Γι αυτό κάναμε σύνθημα του Δικτύου το «ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ - Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΛΛΑΖΕΙ!»
Οι γυναίκα πρέπει να είναι ισότιμα μέλη της κοινωνίας των πολιτών. Αλλά δεν μπορεί να γίνει αυτό αν δε γίνουν ισότιμα μέλη της πολιτικής κοινωνίας. Και για να γίνει αυτό, πρέπει να συμμετέχουν ισότιμα. Ακόμη κι αν αυτό επιβάλλεται λόγω ποσοστώσεων.
Λυπάμαι που χρησιμοποιούμε τις ποσοστώσεις για να μπορέσουμε να εξασφαλίσουμε την ισότητα. Γιατί όσο έχουμε ανάγκη τις ποσοστώσεις, τόσο έχουμε έλλειμμα ισότητας. Μπορεί ως μέτρο να μη λύνει το πρόβλημα, αλλά είναι μια καλή λύση για τις κοινωνίες που παρουσιάζουν ανωριμότητα στην εφαρμογή της ισότητας.
Σε ποιες, λοιπόν, αρχές στήνουμε το Δίκτυο «Ελένη Σκούρα»;
Καταρχήν αναγνωρίζουμε την άνιση αντιπροσώπευση και συμμετοχή των γυναικών σε θεσμικές δομές, όπως στα Κέντρα Λήψης Πολιτικών Αποφάσεων, η οποία οφείλεται στη συνεχιζόμενη αδυναμία να διατυπωθούν και να προβληθούν οι θέσεις των γυναικών στην πολιτική και γενικότερα στη δημόσια σφαίρα.
Κατόπιν, υιοθετούμε τα αποτελέσματα της 4ης Παγκόσμιας Διάσκεψης για τις Γυναίκες (1995) - Πλατφόρμα Πεκίνου, (Στρατηγικός Στόχος G1, άρθρο 181),όπου ορίζεται ότι: «Η επίτευξη του στόχου της ίσης συμμετοχής των γυναικών και των ανδρών στα κέντρα λήψης αποφάσεων, θα επιφέρει την ισορροπία, η οποία θα αντικατοπτρίζει με μεγαλύτερη ακρίβεια τη σύνθεση της κοινωνίας και είναι απαραίτητη, ώστε να ενδυναμωθεί η δημοκρατία και να προωθηθεί η ορθή λειτουργία της τελευταίας».
Επικαλούμαστε το Άρθρο 7 της Σύμβασης για την εξάλειψη όλων των μορφών διακρίσεων κατά των γυναικών του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.
Λαμβάνουμε υπόψη την ευρωπαϊκή πολιτική για την ενίσχυση της συμμετοχής των γυναικών στη λήψη αποφάσεων και ειδικότερα τη «Στρατηγική για την Ισότητα των Φύλων 2010-2015», όπου επισημαίνεται η αναγκαιότητα λήψης στοχευμένων μέτρων για τη βελτίωση της ισόρροπης εκπροσώπησης των δύο φύλων στην κέντρα λήψης αποφάσεων.
Λαμβάνουμε, επίσης, υπόψη την ισχύουσα εθνική πολιτική για την Ισότητα των Φύλων («Εθνικό Πρόγραμμα για την Ουσιαστική Ισότητα των Φύλων 2010-2013»), όπου περιλαμβάνονται ενέργειες για την ενίσχυση της συμμετοχής των γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων, καθώς και την εθνική νομοθεσία, και ειδικότερα τις νομοθετικές ρυθμίσεις που προβλέπουν την τήρηση ποσόστωσης τουλάχιστον κατά 1/3 για κάθε φύλο στους εκλογικούς συνδυασμούς το Κομμάτων και συνιστούν θετική δράση στην κατεύθυνση της επίτευξης της ισότητας των φύλων στη πολιτική.
Αναγνωρίζουμε ότι η δικτύωση θεσμικών φορέων και οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών συντελεί στην ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου πλαισίου προτάσεων για την ενίσχυση της συμμετοχής των γυναικών στα κέντρα λήψης πολιτικών αποφάσεων, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαίτερες ανάγκες και τα πρόσθετα εμπόδια που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι γυναίκες, καθώς επίσης και τις ειδικότερες συνθήκες των γυναικών που ανήκουν σε ευάλωτες κοινωνικά ομάδες (ΑμεΑ, αρχηγοί μονογονεϊκών οικογενειών κ.ά.).
Κεντρικός στόχος του Δικτύου «Ελένη Σκούρα» είναι η υποστήριξη των αιρετών και των υποψηφίων αιρετών γυναικών, προκειμένου να διευρυνθεί η συμμετοχή τους σε θέσεις πολιτικής ευθύνης, και να ενισχυθεί η εκπροσώπησή τους στους πολιτικούς θεσμούς, σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο.
Αντικείμενο του Δικτύου «Ελένη Σκούρα» αποτελεί η ανταλλαγή απόψεων και η κατάθεση προτάσεων για τη συγκρότηση δέσμης μέτρων για την προώθηση των γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων, όπως: δράσεις ανάδειξης της αναγκαιότητας της εκπροσώπησης των γυναικών, υποστηρικτικές ενέργειες των υποψηφίων και αιρετών γυναικών πολιτικών, καθώς και δραστηριότητες ευαισθητοποίησης για την υπερψήφιση αυτών.
Βασική επιδίωξη του Δικτύου είναι η περαιτέρω ενημέρωση, ενθάρρυνση, ευαισθητοποίηση και κινητοποίηση των πολιτικών φορέων και των γυναικών για την ενίσχυση της συμμετοχής των γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων.
Το Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας (ΚΕΘΙ), ως Συντονιστής Φορέας του Δικτύου, αναλαμβάνει να πληροφορεί εγκαίρως τα λοιπά μέλη σχετικά με τις προγραμματιζόμενες συνεδριάσεις της Ολομέλειας και τις συναντήσεις των θεματικών ομάδων εργασίας του Δικτύου και να ενημερώνει σχετικά την ιστοσελίδα του Έργου.
Τα μέλη του Δικτύου καλούνται να συνεισφέρουν εμπράκτως στη διαμόρφωση των προτάσεων πολιτικής και στο σχεδιασμό ειδικών δράσεων μέσα από εισηγήσεις και κατόπιν διαβούλευσης με τον φορέα τον οποίον εκπροσωπούν.
Ολοκληρώνω λέγοντας ότι η ισότητα δεν πραγματώνεται ούτε με νόμους ούτε με διατάγματα, τα οποία συχνά υπάρχουν για να υπάρχουν. Η ισότητα πραγματώνεται με αλλαγή της νοοτροπίας, με μια άλλη φιλοσοφία και μια ευαισθησία που θέλει την ισότητα «είναι και παρούσα» και όχι «δέον και μέλλουσα».
Και μια τελευταία σκέψη, πριν δώσω το λόγο σε μια έμπειρη πολιτικό και συστηματική θιασώτη του γυναικείου ζητήματος, την κ. Μακρή. Ξεκινώντας να έρθω εδώ σήμερα, άνθρωποι του περιβάλλοντός μου μου μίλησαν απογοητευμένοι για μια ακόμη χαμένη προσπάθεια.
Δεν απογοητεύομαι, γιατί βαθύτατα πιστεύω ότι αγώνας που χάθηκε είναι ο αγώνας που δε δόθηκε. Στο χέρι μας είναι να βγούνε μπροστά αυτές που θα εμπνεύσουν τους πολίτες για την εθνική ανασυγκρότηση. Αν δεν βγουν μπροστά, αυτό θα είναι ήττα.
Σας καλούμε σε συμμετοχή!
Σας ευχαριστώ για τη συμμετοχή και πάλι σας καλωσορίζω!